PARTNERIAETH FAWR NEWYDD I ARCHWILIO'R BROSES O DDYSGU IAITH TRWY'R CELFYDDYDAU YN NE-ORLLEWIN CYMRU
Mae Sefydliad Paul Hamlyn wedi dyfarnu grant i British Council Cymru, a fydd yn gweithio mewn partneriaeth â Cherddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC, Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, ac Ein Rhanbarth ar Waith (ERW) i dreialu ffyrdd newydd o ddysgu cerddoriaeth ac iaith.
Bydd y grant hwn, a fydd yn para am flwyddyn ac sy'n werth £111,000, yn galluogi'r consortiwm i gefnogi deg ysgol gynradd yn Abertawe, Sir Gaerfyrddin a Cheredigion i ystyried sut y gall dulliau sy'n seiliedig ar gerddoriaeth wella'r broses o addysgu ieithoedd gydag elfennau sy'n seiliedig ar sain, megis odli, ailadrodd a rhythm. Nod y prosiect, sy'n dechrau ym mis Medi 2016, yw helpu i gryfhau'r cysylltiadau rhwng Cymru a Phatagonia, yn dilyn dathliadau 150 mlwyddiant y Wladfa Gymreig, trwy weithio trwy gyfrwng y Gymraeg, Saesneg a Sbaeneg. Bydd y consortiwm hefyd yn ystyried sut y gall dysgu seiliedig ar y celfyddydau helpu plant i bontio'n gadarnhaol o'r ysgol gynradd i'r ysgol uwchradd.
Mae'r prosiect peilot yn rhan o Gronfa Datblygu Athrawon gwerth £1 filiwn Sefydliad Paul Hamlyn, sef menter ledled y DU sy'n galluogi gweithwyr proffesiynol ym maes addysgu i fanteisio ar gyfleoedd datblygiad proffesiynol parhaus o ansawdd uchel, ac i gefnogi arferion effeithiol sy'n seiliedig ar y celfyddydau yn yr ystafell ddosbarth gynradd. Bydd saith prosiect peilot yn gweithio gyda thros 70 o ysgolion o bob cwr o bedair gwlad y DU.
Meddai Moira Sinclair, Prif Weithredwr Sefydliad Paul Hamlyn: 'Credwn fod gan y celfyddydau rôl bwysig i'w chwarae o ran cyfoethogi dysg a phrofiadau addysgol pobl ifanc, yn ogystal â gwella'u cyfleoedd mewn bywyd. Mae ymchwil wedi dangos nad oes gan athrawon weithiau yr wybodaeth, yr hyder, na'r sgiliau i ddarparu dysg effeithiol yn y celfyddydau, a thrwyddynt. Dyna pam yr ydym wedi lansio'r Gronfa Datblygu Athrawon, oherwydd rydym yn awyddus i gefnogi gweithwyr proffesiynol ym maes addysgu i wireddu eu potensial, ac i ysbrydoli eu disgyblion i ddilyn bywydau creadigol a gwerth chweil.’
Meddai Rebecca Gould, Pennaeth Celfyddydau British Council Cymru: 'Gall dysgu seiliedig ar y celfyddydau darfu ar anghydraddoldebau a phatrymau dysgu confensiynol. Rydym yn credu – ac yn gobeithio – y gall dulliau sy'n seiliedig ar y celfyddydau ddarparu cefnogaeth bwerus i blant o gefndiroedd difreintiedig wrth iddynt baratoi ar gyfer yr ysgol uwchradd.
'Bydd y dulliau arloesol yr ydym yn eu treialu yn cyfrannu at y ddeialog bresennol ynghylch addysgu iaith yng Nghymru. Mae hyn yn amserol iawn ar adeg pan fo'r cwricwlwm newydd yn cael ei ddatblygu, a'r gobaith yw y bydd yn gyfle i gael effaith dymor hwy ar y maes hwn.'
Aeth y British Council, Cerddorfa Genedlaethol Gymreig y BBC (BBC NOW) a Phrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant (PCDDS) ati i gydweithio â'i gilydd am y tro cyntaf yn 2015, a hynny’n rhan o Patagonia 150, sef dathliad o'r berthynas ieithyddol a diwylliannol unigryw rhwng Cymru a Phatagonia yn yr Ariannin.
Meddai'r Athro Mererid Hopwood, o PCDDS: 'Mae'r prosiect hwn wedi'i gynllunio i ystyried ffyrdd o hyrwyddo'r dyheadau a bennir mewn polisïau addysg cenedlaethol allweddol, sydd â'r nod o weld Cymru’n dod yn genedl o siaradwyr dwyieithog ac amlieithog. Gan weithio trwy gerddoriaeth iaith, nod y prosiect yw ysbrydoli agweddau cadarnhaol at gaffael iaith yn y sector cynradd.'
Meddai Suzanne Hay, Pennaeth Partneriaethau a Dysgu BBC NOW: 'Yn rhan o daith y Gerddorfa o amgylch De America y llynedd, gwelsom yr effaith gadarnhaol yr oedd dysgu ac ymddiddan trwy gerddoriaeth yn ei chael ar ysgolion ym Mhatagonia – o ran y disgyblion a'r athrawon fel ei gilydd. Yn debyg iawn i gerddoriaeth, mae iaith yn symud mewn modd rhythmig a melodaidd, a thrwy'r prosiect peilot hwn, ein nod yw defnyddio'r cyffelybiaethau hyn i ddatblygu dulliau addysgu arloesol ac, yn ei dro, cynorthwyo datblygiad proffesiynol.'
Meddai Betsan O’Connor, Rheolwr Gyfarwyddwr ERW: 'Mae hwn yn brosiect unigryw ac arloesol, sy'n ein galluogi i feithrin perthnasoedd â phartneriaid newydd, yn ogystal â rhai presennol. Mae'n gyfle gwych i ddisgyblion yn ERW gael budd o fanteision dysgu iaith trwy gerddoriaeth, ac rwy'n gobeithio gweld y model hwn yn cael ei gyflwyno mewn ysgolion eraill y flwyddyn nesaf.'
Bydd yr hyn a ddysgwyd o'r prosiectau peilot yng Nghymru ac mewn rhannau eraill o'r DU yn cael ei gyhoeddi yn ystod haf 2017.